İLYAS ƏFƏNDİYEVİN AFORİZMLƏRİ

Teatr həmişə mənəvi yüksəliş aynası olmuşdur

.............................................................................................................................................

Əgər kiçik lirik şeir həqiqi sənət əsəridirsə o heç zaman ictimai fikirdən kənarda qala bilməz.

.............................................................................................................................................

Əsrlərin sınağından çıxmış lirika həqiqi sənətin qanadıdır, ruhudur.

.............................................................................................................................................

Əgər sən istedadlısansa, amma zəif, ortabab əsər yazmısansa, tarix, zaman, gələcək nəsillər səni bağışlaya bilərlər. Lakin sən xalqın sənətkarı olmaq iddiasındasansa, yalan yazırsansa taledən möcüzə, imdad gözləmə.

.............................................................................................................................................

Tam inkişaf etdikdə insan təbiətə yaxınlaşır, onun sirlərinə daha dərindən valeh olmağa başlayır,
özünü və özü ilə bağlı olan cəmiyyəti daha dərindən dərk edir.

.............................................................................................................................................

Əgər əsər qurudursa, oxucuda heç bir emosional təsir oyatmırsa, demək əsər deyil və bu barədə danışmağa dəyməz.

.............................................................................................................................................

Bizim baş mövzumuz insanın gələcək uğrunda fəaliyyətidir.

.............................................................................................................................................

Anlaşılmayan, izah edilə bilməyən novatorluq yoxdur. Yalançı novatorluq istedadsızlıq əlamətidir.

.............................................................................................................................................

Xalqın ümumi idealı ilə bağlı olan, onun həyatına işıq saçan hər bir yazı tərzi, hər bir janr xeyirlidir.

.............................................................................................................................................

Yazıçının hər şeydən əvvəl, istedadı olmalıdır, bu bir; yüksək savadı olmalıdır – yəni dünya ədəbiyyatının ən yaxşı nümunələrinə bələd olmalıdır, daha dəqiq desək, yazdığından çox mütaliə etməlidir, bu iki; böyük mədəniyyəti olmalıdır, bu da üç.

.............................................................................................................................................

Bədii dil yazıçı istedadının aynasıdır. Sənətdə istedad - yalnız insana, heyvana, bitkiyə deyil, daşa, torpağa, qumlu çöllərə, okeanı yerindən oynadan fırtınalara da can, ruh verməkdir.

.............................................................................................................................................

Vicdan rahatlığı hər şeydən gözəldir.

.............................................................................................................................................

İstəksiz, məhəbbətsiz həyat gec-tez ikiüzlülüyə, saxtakarlığa, yalana çıxaracaq.

.............................................................................................................................................

O evdə ki, səmimiyyət yoxdur, orada həyat yoxdur.

.............................................................................................................................................

Vətən borcu, Vətən şərəfi o qədər böyük, o qədər müqəddəs bir hisdir ki, ona əmr etmək olmaz.

.............................................................................................................................................

Bəşəriyyətin tarixi təkrar-təkrar göstərir ki, xalqı və onun azadlığını öldürmək, məhv etmək olmaz.

.............................................................................................................................................

İstər elmdə, istərsə də sənətdə irəliyə, yüksəlişə doğru yolu həmişə böyük istedadlar açmışlar.

.............................................................................................................................................

Tənqidçi həqiqi sənətkarı onun özündən də dərin duyub dərk etməlidir. Onu kəşf etməlidir (əgər yazıçı bu kəşfə layiqdirsə).

.............................................................................................................................................

Hansı formada yazırsansa yaz, lakin sənətkarlıqla, ürəklə yaz. Həyatı, onun doğurduğu psixologiyanı duyaraq, onun dərinliklərinə nüfuz edərək yaz.

.............................................................................................................................................

Həqiqi sənətkarın qarşısında onun mənsub olduğu xalqın həyatı bir dərya kimi dayanmışdır.

.............................................................................................................................................

Vətən məni köməyə çağırır. Mən onun övladıyam. Mən onun çağırışına çatmasam cəhənnəmlərə məhkum bədnam bir məxluq olaram.

.............................................................................................................................................

Əgər yeddi canım olsaydı onun yeddisini də Vətənə qurban verib məhəbbətimdən keçməzdim. Lakin böyük yaradan bizə bir can verib.

.............................................................................................................................................

Dünyada böyük ədəbiyyatlar da, böyük sənətkarlar da çoxdur. Lakin hər bir həqiqi sənətkarı yaşadan,
birinci növbədə onun əsərləri və xalqıdır.

.............................................................................................................................................

Sənətdə qəlbin, ürəyin odu sənətkarın istedadıdır, qəlbləri riqqətə gətirən, ya qəzəbləndirən də bu
əsrarəngiz qüvvədir.

.............................................................................................................................................

Azərbaycan xalqı nəcib olduğu qədər də istedadlıdır, cəsurdur, mərddir.

.............................................................................................................................................

Öz Vətəninin keçmişini, indisini bilməyən, sevməyən adam ləyaqətli, bütöv insan ola bilməz.

.............................................................................................................................................

Sənətdə dahiliyin birinci sirri səmimiyyətin, ağıl və ehtirasın dərinliyində, idealın humanist
mahiyyətindədir.

.............................................................................................................................................

Həqiqi gözəllik üçün vicdan rahatlığı, vicdan saflığı lazımdır. Gözəllik həyatın ahəngidir, o
saxtakarlıqla uyuşa bilməz.

.............................................................................................................................................

Müasir mövzu həqiqi, canlı, dolğun həyat deməkdir. Müasir mövzu müasir istedadlar
deməkdir.

.............................................................................................................................................

Məsələ əsərin həcmində deyil, onun bədii dəyərində, ictimai mənasındadır.

.............................................................................................................................................

Azərbaycan ədəbiyyatı – tarixi, kökü olan bir ədəbiyyatdır. Bayağı ədəbiyyat isə zamanın hökmü
ilə ölümə məhkum olur, yəni o ötəridir, əbədi deyil.

.............................................................................................................................................

Müəllif öz adına və oxucuya hörmət etməlidir.

.............................................................................................................................................

Bədii formaları əbədi, sabit meyarlar kimi qəbul etmək olmaz.

.............................................................................................................................................

Hər bir sənətkar üçün mütaliə, müasir elmlərə, dünya ədəbiyyatına bələd olmaq, onun istedadı
qədər vacib və zəruridir.

.............................................................................................................................................

Müasirlik sənətin mayasıdır.

.............................................................................................................................................

Keçilmiş yollardan keçənlərin izi çətin seçilər və tezliklə silinib gedər.

.............................................................................................................................................

Dahi sənətkarların həqiqi varisi xalqdır

.............................................................................................................................................

Yazıçılıqda novatorluq, yeni yazı manerası və başqa cəhətlərlə bərabər, eyni zamanda yeni
insan xarakterləri kəşf etmək deməkdir.

.............................................................................................................................................

Öz xalqının ruhunu ifadə etməyən əsər başqa xalqlara da təsir edə bilməz.

.............................................................................................................................................